Türkiye’de Yoksulluk Oranları: Okumayanların Durumu İyileşiyor, Okuyan

TÜİK Verilerine Göre Yoksulluk Oranları

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2025 yılı itibarıyla göreli yoksulluk oranı azalma gösterdi. 2024 yılına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranı, 0,6 puan azalarak yüzde 13,0 seviyesine düştü. Medyan gelirin yüzde 60’ı dikkate alındığında, yoksulluk oranı ise yine 0,6 puan azalarak yüzde 20,6 olarak belirlendi.

Böylelikle Türkiye’de yoksulluk, 2005 yılından bu yana en düşük seviyeye ulaştı. Ancak dikkat çeken bir başka nokta, eğitim düzeyine göre yoksulluk oranlarının farklılık göstermesi oldu. Özellikle okumayan bireyler arasında yoksulluk oranında düşüş gözlemlenirken, lise ve üzeri eğitim alan bireylerde yoksulluk oranında artış kaydedildi.

Eğitimin Rolü ve Yoksulluk İlişkisi

Uzun yıllardır yoksullukla mücadelede en etkili araçlardan biri olarak görülen eğitim, son dönemde bu verilerle birlikte etkisini kaybetmiş gibi görünüyor. Okumayan bireylerdeki yoksulluk oranı 2006 yılında yüzde 30,9 iken, 2025 yılı itibarıyla bu oran yüzde 23,8’e kadar geriledi. Yani 19 yıl içinde okuma yazma bilmeyen bireyler arasında yoksulluk oranında yüzde 23’lük bir azalma yaşandı.

Öte yandan, lise altı eğitim seviyesinde yoksulluk oranı da benzer bir şekilde azalma gösterdi. 2006 yılından 2025 yılına kadar olan süreçte, lise altı eğitim alan bireylerde yoksulluk oranı yüzde 9,1 düştü. Ancak lise ve üzeri eğitimde yoksulluk oranı yüzde 38,2 oranında bir artış sergiledi. Bu durum, eğitimin ekonomik refah sağlamadığını gösteriyor.

Yükseköğretim mezunları arasında yoksulluk oranları da dikkat çekici bir biçimde artmış durumda. Yükseköğretimde yer alan bireylerin yoksulluk oranı 279 oranında bir yükseliş göstermiştir. Bu, eğitim diplomasının tek başına maddi özgürlük getirmediğini ortaya koyuyor.

Sonuç olarak, eğitim düzeyinin yoksulluk üzerindeki etkisi karmaşık bir hal almış durumda. Okumayan bireylerin yoksulluk oranındaki düşüş, bu kesimin ekonomik durumunun iyileştiğini gösterirken, eğitimli bireylerin artan yoksulluk oranı, ekonomik sistemdeki dengesizliklerin ve iş gücü piyasasındaki sorunların bir yansıması olarak değerlendirilmektedir. Eğitim, yoksullukla mücadelede hala önemli bir araç olmakla birlikte, bu dönemde daha fazla önlem alınması gerektiği aşikardır.